Nhằm tăng cường tuyên truyền cho người dân về nguy cơ của việc kết hôn cận huyết thống với bệnh Thalassemia (tan máu bẩm sinh) cũng như về tầm quan trọng của hoạt động tư vấn, tầm soát, chẩn đoán và điều trị sớm bệnh, tật trước sinh và sơ sinh

Ngày 08/4/2020, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh Vĩnh Phúc ban hành Công văn số 58/CCDS-TTGD về hướng dẫn tổ chức các hoạt động truyền thông hưởng ứng Ngày Thalassemia thế giới 08/5/2020 với chủ đề: “Cha mẹ hãy thực hiện tầm soát, chẩn đoán và điều trị sớm bệnh tật trước sinh và sơ sinh vì hạnh phúc gia đình, vì tương lai nòi giống”.

Bệnh tan máu bẩm sinh là do tan máu di truyền. Bệnh có hai biểu hiện nổi bật là thiếu máu và ứ sắt trong cơ thể, người mắc bệnh này phải điều trị suốt đời và tuổi thọ bình quân cũng thấp,  nếu không được điều trị thường xuyên, đầy đủ sẽ có nhiều biến chứng làm bệnh nhân chậm phát triển thể trạng, giảm sức học tập, lao động…

Việt Nam hiện có khoảng 13 triệu người, tương đương 13% dân số mang gen bệnh. Trong đó, tỷ lệ người dân là đồng bào dân tộc miền núi mang gen bệnh khá cao, chiếm từ 20 - 40%, một trong những nguyên nhân chính là do kết hôn cận huyết. Mỗi năm có khoảng hơn 8.000 trẻ em sinh ra bị bệnh tan máu bẩm sinh, trong đó khoảng hơn 2.000 trẻ bị bệnh nặng.Tỷ lệ người dân mang gen tan máu bẩm sinh ở vùng miền núi, đặc biệt là ở các đồng bào dân tộc thiểu số cao, một trong những nguyên nhân chính là do kết hôn cận huyết. Ở Việt Nam đã có nhiều nỗ lực song việc điều trị mới chỉ giúp cải thiện trong việc phòng bệnh chứ không thể chữa khỏi bệnh. Chất lượng sống của các bệnh nhân bị tan máu bẩm sinh rất thấp, số tử vong lớn. Hiện nay, số lượng bệnh nhân tan máu bẩm sinh đã làm các bệnh viện quá tải, tạo áp lực nặng nề lên ngân hàng máu cũng như gánh nặng về chi phí xã hội.

Chúng ta có thể phòng tránh bằng các biện pháp như khám sức khỏe trước hôn nhân để xác định xem cá nhân có mang gen bệnh hay không, từ đó giúp cho họ có sự lựa chọn đúng đắn về hôn nhân cũng như quyết định mang thai và sinh đẻ nhằm sinh ra những đứa con không mắc bệnh tan máu bẩm sinh. Tư vấn và tầm soát trước sinh là việc sử dụng các biện pháp thăm dò đặc hiệu trong thời gian mang thai tốt nhất là 3 tháng đầu để chẩn đoán xác định các trường hợp mang gen bệnh tan máu bẩm sinh, các bệnh do rối loạn di truyền nhiễm sắc thể ở thai nhi như: hội chứng Down (tam bội thể 13), hội chứng Ewards (tam bội thể 18) và dị tật ống thần kinh…

Hưởng ứng Ngày Thalassemia Thế giới, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh xây dựng kế hoạch làm mới các cụm pano, cờ phướn, băng zôn tuyên truyền treo tại các trục đường chính trên địa bàn thành phố Vĩnh yên với các thông điệp, khẩu hiệu có nội dung tuyên truyền chủ đề ngày Thalassemia thế giới; tăng cường tuyên truyền trên với Báo, Đài  Phát thanh - Truyền hình tỉnh, các trang thông tin điện tử, mạng xã hội… Đồng thời, hướng dẫn Trung tâm Y tế các huyện, thành phố tổ chức các hoạt động tuyên truyền nhân Ngày Thalassemia Thế giới thông qua các hình thức, phương thức: Phối hợp với  Đài phát thanh huyện, thành phố; Đài truyền thanh của xã, phường, thị trấn tuyên truyền trên hệ thống loa truyền thanh về các nội dung liên quan tới chủ đề Ngày Thalassemia thế giới; Sản xuất các tài liệu truyền thông như tờ rơi, sách mỏng, băng zôn, áp phích ... tuyên truyền về các nội dung Ngày Thalassemia Thế giới;

Để giảm thiểu bệnh Thalassemia người dân nên thực hiện tốt việc không kết hôn cận huyết thống, nên sàng lọc, tư vấn, tầm soát, chẩn đoán, điều trị sớm bệnh tật trước sinh và sơ sinh. Việc thực hiện tư vấn và tầm soát trước sinh và tầm soát sơ sinh không chỉ là chuyện cá nhân của gia đình mà chính là bước đi lâu dài của ngành dân số nói riêng và cả xã hội nói chung vì mục tiêu cải thiện, nâng cao chất lượng giống nòi và sự phồn vinh của xã hội hướng tới một tương lai hạn chế đến mức thấp nhất người khuyết tật do các bệnh bẩm sinh gây ra. Để có gia đình mạnh khỏe - hạnh phúc, vì chất lượng giống nòi và tương lai đất nước, hãy tích cực tham gia phòng chống bệnh Thalassemia.

Hồng Lụa- Chi cục Dân số- KHHGĐ